M. Taha İnci - Kültür Yazıları

"Hâfız", esirgemek, muhafaza etmek, ezberlemek, zihinde tutmak anlamındaki "h-f-z" kökünden türeyen üç harfli kelimedir. Ezberleyen, zihninde tutan, saklayan, koruyan demektir. Din ıstılahında ise; Kur’an-ı Kerim’i bütünüyle ezbere bilen, muhafaza eden kişiye denir. Ezber sisteminde sahifenin en alt satırından başlanır, sallanarak ezberlenir, o ayet tamamlandıktan sonra bir üst ayete geçilir, üst ayet de ezberlenip alttaki ayete katılarak ezberlenmeye başlanır, böylece on beş satırlık sahife genel olarak 45 dakikada bitirilir. Her ezber ardından hocaya ve arkadaşa dinletilerek sayfa sağlamlaştırılır. Yüzüne okuması kuvvetsiz olan bir kişi ezberleyeceği sayfayı çözmek için uğraşır, çok sayıda ‘kalet’i çıkabilir ve en önemlisi de çok zaman harcayabilir. Bu nedenle özellikle ezber yeteneği zayıf olan talebelerin yüzüne okuması çok daha kuvvetli olmalıdır. İki yük birden daha ağır gelecek ve ileride sorunlar olacaktır. Hafızlığı yarıda bırakanların veya başlayama...

İskilipli Muhammed Âtıf Hoca 1876 tarihinde Çorum iline bağlı İskilip'in Tophane köyünde doğdu. Babası Akkoyunlu aşiretinden Mehmet Ali Ağa'dır. Annesi Nazlı Hanım'ın vefatıyla altı aylıkken öksüz kalmıştır. İskilipli Atıf Hoca, ilköğrenimini tamamladıktan sonra Abdullah Efendiden ders alıp tahsilini tamamlamak üzere de İstanbul'a gelmiştir. Bir medresede eğitime başlamış ve 1902 yılında mezun olmuştur. Darülfünun'un İlahiyat şubesine kaydolmuş, Fatih Camii'ndeki Ders-i âmlık ile beraber Kabataş Lisesi Arapça muallimliğine tayin olmuş ve aynı yıl içinde Fatma Zahide hanım ile izdivaç eylemişlerdir. Bir yandan Müderrislik yaparken diğer yandan ise Sebilürreşad mecmuasında yazılar tefrika etmiştir. İslam âlemine bir nevi ses getiren Atıf Hoca, Balkan Harbi'nde donanmaya duyulan ihtiyaç nedeniyle milleti donanmaya teşvik etmiş, fakat Mahmut Şevket Paşa suikastını fırsat bilip bütün muhaliflerini toplayan zihniyet, Atıf Hoca’yı da bu gruba dâhil ederek Sinop...